Koude handen en voeten komen vaak voor, vooral in de herfst en winter. Maar ook als het niet koud is, kunnen sommige mensen er regelmatig last van hebben. Het voelt oncomfortabel en roept soms de vraag op of er iets meer aan de hand is. Er kunnen verschillende oorzaken zijn die variëren van onschuldig tot medisch.
Slechte doorbloeding
Eén van de meest voorkomende oorzaken is een verminderde doorbloeding. Bloedvaten in handen en voeten zijn dun en gevoelig voor samentrekking. Bij kou trekken deze vaten samen om warmte in het lichaam te houden, wat de doorstroming naar de uiteinden beperkt. Dit kan snel leiden tot koude vingers en tenen.
Lage bloeddruk
Mensen met een lage bloeddruk kunnen merken dat hun handen en voeten sneller koud aanvoelen. Door een tragere circulatie bereikt het bloed de extremiteiten minder goed. Het hart pompt wel, maar met iets minder kracht of snelheid, waardoor vooral de uiteinden van het lichaam minder warm aanvoelen.
Stress of spanning
Bij stress gaat het lichaam in een soort ‘vecht of vlucht’-modus. De bloedvaten in de huid vernauwen zich, zodat er meer bloed naar spieren en organen kan. Hierdoor voelen handen en voeten koud aan, zelfs als de omgevingstemperatuur aangenaam is. Chronische stress kan dit effect versterken.
Te weinig lichaamsbeweging
Beweging stimuleert de bloedsomloop. Als je lang stilzit, bijvoorbeeld achter een bureau of tijdens het reizen, kan de doorbloeding naar de handen en voeten afnemen. Wie weinig beweegt, heeft dus vaker koude voeten of handen, ook al is het binnen warm.
Schildklierproblemen
Een trage schildklierwerking (hypothyreoïdie) kan invloed hebben op de temperatuurregulatie van het lichaam. De stofwisseling vertraagt, waardoor het lichaam minder warmte produceert. Dit merk je vooral aan de uiteinden van het lichaam, waar minder warmte aankomt.
Roken
Roken vernauwt de bloedvaten, wat direct invloed heeft op de doorbloeding. Roken kan ervoor zorgen dat vingers en tenen structureel koud aanvoelen. Zelfs bij jongere mensen zonder andere klachten kan dit al merkbaar zijn.
Ziekte van Raynaud
Bij deze aandoening trekken bloedvaten in de vingers en tenen extreem samen bij kou of stress. De huid kan wit of blauw worden en de kou is intens. Het gaat vaak gepaard met een prikkelend of pijnlijk gevoel zodra de bloedsomloop zich herstelt. Deze aandoening is niet gevaarlijk, maar wel vervelend.
IJzertekort of bloedarmoede
Als het lichaam te weinig ijzer heeft, daalt het zuurstoftransport via het bloed. Dat kan leiden tot koude handen en voeten. Bloedarmoede zorgt ervoor dat je je sneller moe voelt, en het lichaam kiest ervoor de belangrijkste organen eerst van warmte te voorzien, waardoor de rest kouder aanvoelt.
Gebruik van bepaalde medicijnen
Sommige medicijnen, zoals bètablokkers, beïnvloeden de bloeddruk en doorbloeding. Bijwerkingen kunnen bestaan uit kou in handen en voeten. Als je hier last van hebt, kan het nuttig zijn om dit met een arts te bespreken.
Hormoonschommelingen
Tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of overgang kunnen schommelingen in hormonen invloed hebben op de doorbloeding en temperatuurregulatie. Sommige vrouwen merken dat hun handen en voeten in bepaalde fases kouder aanvoelen dan normaal.
Koude handen en voeten hoeven niet direct een teken te zijn van een onderliggend probleem, maar wie er vaak en langdurig last van heeft, kan baat hebben bij verder onderzoek. In veel gevallen helpen simpele aanpassingen, zoals meer bewegen, warme kleding of stressvermindering, al om het verschil te merken.
